Το καλοκαίρι του 2024 κατατέθηκε και, εν τέλει, ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την “Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης”. Στα πλαίσια της τότε κινητοποίησης κόντρα στο νομοσχέδιο, η συνέλευση συνέταξε και τύπωσε ένα ενημερωτικό leaflet. Τα περιεχόμενα του παρατίθονται παρακάτω.
Τι περιλαμβάνει το ν/σ για την ψυχική υγεία και την απεξάρτηση;
πολλά και διάφορα, τα οποία συνοψίζονται στα εξής:
- Κλείσιμο ψυχιατρικών κλινικών και νοσοκομείων (ΨΝΑ,ΨΝΘ) και συνένωση όλων των υπηρεσιών ψυχικής υγείας (δημοσίων και ιδιωτικών) σε έναν ενιαίο φορέα, υπό τη διοίκηση ιδιώτη υπερεργολάβου. Τελικά, οδηγούμαστε σε μετακύλιση του κόστους των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στους/στις λήπτ(ρι)ες: Με δεδομένο τον συντριπτικά μεγαλύτερο αριθμό κλινών στις ιδιωτικές κλινικές (4700 ένατνι μόλις 900 δημοσίων με άγνωστο πόσες από τις δημόσιες θα συνεχίσουν να λειτουργούν) αντιλαμβανόμαστε ότι η ψυχική υγεία θα αφορά πλέον μόνο όσες μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος. Ταυτόχρονα, η ψυχιατρική φροντίδα αποπροσωποποιείται και βιολογικοποιείται ακόμη εντονότερα (αφού το μόνο εύκολο είναι να σου γράψουν φαρμακευτική αγωγή, αν δεν επαρκεί το προσωπικό για να μιλήσεις).
- Καταστολή και εγκλεισμός των ψυχικά πασχόντων με την πρόβλεψη δημιουργίας περίκλειστων μονάδων με τμήματα “μέσης” & “υψηλής” ασφάλειας για “αδικοπραγούντες ψυχικά πάσχοντες”
- Ουσιαστική υποβάθμιση των προγραμμάτων απεξάρτησης μέσα από την ομογενοποίηση αυτών σε ένα ενιαίο οργανισμό (ΝΠΙΔ). Αποπροσωποποιούνται τα κριτήρια ένταξης (χωρίς να λογαριάζονται ανάγκες και επιθυμίες του ατόμου που επιθυμεί να απεξαρτηθεί), βιολογικοποείται η (απ)εξάρτηση, με σαφή προσανατολισμό στη φαρμακευτική διαχείριση (αφού εξαφανίζονται τα στεγνά προγράμματα) με μοναδική πρόβλεψη τη δημιουργία χώρων εποπτευόμενης χρήσης, ενώ ούτε λόγος για δουλειά στο δρόμο. Τέλος απουσιάζει η δυνατότητα τακτικής παρακολούθησης καθώς προβλέπεται κινητικότητα μεταξύ των δομών βάσει διαθεσιμότητας.
Σε μία περίοδο έντονων ταξικών διαφορών και διάχυτης αγωνίας, που είμαστε όλοι πιο ευάλωττοι ψυχικά και συναισθηματικά, και που η εξάρτηση από μία ουσία μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, το νέο νομοσχέδιο έρχεται για να σου πει ότι αν είσαι ψυχικά ταλαιπωρημένη ή εξαρτημένη από μία ουσία, αυτό είναι ατομικό και (πιθανότατα βιολογικό) σου πρόβλημα.
Ποια είναι η τωρινή κατάσταση στο νησί σχετικά με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας;
σα να μην έφτανε το νέο ν/σ, τα πράγματα στο νησί (αλλά και σε ολόκληρη την ελλάδα) είναι πολύ πολύ άσχημα.
- Έχεις την ατυχία να χρήζεις νοσηλείας ή απλά να αναζητάς τακτικό ραντεβού? Το ΠΑΓΝΗ ως το μόνο νοσοκομείο που νοσηλεύει μπορεί να σου προσφέρει ένα διάδρομο, ο οποίος και μόνο απαρτίζει την ψυχιατρική κλινική και θυμίζει φυλακές υψίστης ασφαλείας, μονίμως με υπερπληρότητα και ράντζα, εξυπηρετώντας όλη την ανατολική Κρήτη. Με το Βενιζέλειο πλέον να καλύπτει μόνο επείγοντα περιστατικά (ελλείψει προσωπικού), μετακινώντας ιατρούς από άλλα τμήμα για τις εφημεριακές ανάγκες.
- Όσο για τακτικό ραντεβού, ο υπερκορεσμός του κέντρου ψυχικής υγείας στο Λάκκο και η έλλειψη άλλων σχετικών δομών θα σε κάνει να στοιβαχτείς στην ουρά για το ΠΑΓΝΗ και πάλι.
- Είσαι κάτω των δεκαοχτώ και αναζητάς στήριξη; Ατύχησες. Για κάτι επείγον είναι πολύ πιθανόν να μην βρεις εφημερεύοντα παιδοψυχίατρο καθώς δεν μπορούν να καλυφθούν και οι 30 ημερες του μήνα από έναν ιατρό που αποτελεί πλέον το μόνο ιατρικό προσωπικό. Δεν υπάρχει παιδοψυχιατρική κλινική και κινδυνεύεις να νοσηλευτείς στην ψυχιατρική κλινική ενηλίκων, όπως συνέβη πρόσφατα με τον 16χρονο ασθενή.
- Έχεις τη χαρά να μένεις στην όμορφη δυτική Κρήτη; Ατύχησες πάλι αν χρειαστείς ψυχιατρική βοήθεια καθώς θα απευθυνθείς σε ασθμαίνουσες κλινικές με έλλειψη χώρου και ελλιπές προσωπικό όπως στο ΓΝ Χανίων όπου η κλινική στελεχώνεται από έναν μόνιμο επιμελητή.
- Ζεις στην απομόνωση της επαρχίας; οι κινητές μονάδες ψυχικής υγείας που υποτίθεται ότι θα ήταν εδώ για εσένα απλά δεν επαρκούν.
Στη σούμα, το υπουργείο στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η ψυχική και συναισθηματική μας στήριξη (είτε είμαστε εξαρτημένες από ουσίες είτε όχι) πέφτει στις πλάτες τις δικές μας και του στενού μας περίγυρου (εάν υπάρχει, και αν αντέχει να μας στηρίξει). Εδώ και χρόνια, το κράτος μεθοδεύει τη μετατροπή ολόκληρης της δημόσιας υγείας σε ένα σύνολο υπηρεσιών που μόνο ορισμένοι μπορούν να αγοράσουν.
Αυτή η μεθόδευση είναι τουλάχιστον προκλητική: δε φτάνει που περνάμε ολόκληρη τη ζωή μας δουλεύοντας (ή ψάχνοντας για δουλειά) και αυτό μας σακατεύει, δε φτάνει που η ποιότητα της διαβίωσής μας ολοένα και φθίνει και αυτό μας φθείρει σωματικά και ψυχικά, δε φτάνει που τελικά δεν έχουμε καν τον χρόνο να φροντίσουμε ο ένας την άλλη, το κράτος τώρα (πάλι) αποφαίνεται πως η σωματική και ψυχική μας υγεία δεν είναι ευθύνη του, και αν μας παρέχει το οτιδήποτε, μας κάνει και χάρη. Δε μας κάνει χάρη. Αντιθέτως, η πλήρης ιατρική φροντίδα για όλους και όλες είναι η ελάχιστη υποχρέωση ενός συστήματος που μας εκμεταλλεύεται. Το να μας στερείται η πρόσβαση σε δωρεάν υγεία είναι ένας ακόμη τρόπος να μειωθεί το κόστος ζωής όλων εμάς, είναι ένας τρόπος να γίνουμε ακόμη πιο φθηνή εργατική δύναμη απ’ ο,τι ήδη είμαστε. Και το να ξεπατώνεται οριστικά οποιαδήποτε προοπτική για αποτελεσματικό σύστημα ψυχικής φροντίδας αλλά και απεξάρτησης/ κοινωνικής επανένταξης είναι ένας ακόμη τρόπος να διαχωρίσουν την εργατική τάξη σε “αποδοτικούς” και “πλεονάζοντες”.
Καμία μας δεν είναι αναλώσιμη, κανένας μας δεν περισσεύει. Η φροντίδα της υγείας μας μας αφορά όλους, και γι’ αυτό ακριβώς δεν μπορούμε να φανταστούμε πιο αποτελεσματικό τρόπο να την διεκδικήσουμε, πέρα από διαδικασίες οριζόντιες, όπου θα βρεθούμε ισότιμα, θα συγκεντρώσουμε τις ανάγκες μας και θα σκεφτούμε όλες μαζί τρόπους για να απαιτήσουμε και να κατοχυρώσουμε την κάλυψή τους.
Ηράκλειο 07/2024
